ژینگەھ چیە؟
ژینگەھ بریتییە ل وان ھەمی تشتان ئەوێن دەوروبەرێن مە ھەین و ھەست پێ دکەین وەك: گیاندار یان بێ گیان ھەروەسا ل کومەکا ھێزا کیمیایی و فیزیایی بایۆلۆجی و چەند ھێزێن دیتر یێن سروشتی پێکدھێت.
ژینگەھ پارێز کییە؟
ژینگەھ پارێز ئەو کەسن یێن ڤیان بۆ ژینگەھێ ھەی و پێکوڵا پاراستنا ژینگەھێ و زێدەتر بەرەف پێشبرنا ژینگەھا وەڵاتێ خۆ ددەن، ئەڤجا چ ب رێکا بەڵافکرنا رێنمایێن تایبەت ب پاراستنا ژینگەھێ یان ھشیارکرنا ھەڤوەڵاتیان یان ھەلاویستنا پوستەران ل جھێن گەشتیاری و ڤەکرنا خولێن تایبەت ب ھشیارکرنا پاراستنا ژینگەھێ و چاندنا زێدەتر داروباران و چاڤدێری کرنا وان. پێدڤییە کی ژینگەھێ بپارێزیت؟ ل سەر ھەمی تاکێن جیھانێ پێدڤییە ژینگەھێ بپارێزن چونکی پیسبوونا ژینگەھێ دبیتە ئەگەرێ چەندین نەخۆشیان.
چەوا دێ ژینگەھێ پارێزین؟
ئێک: چاندنا داروباران و دروستکرنا باغچەیان ل جھێن جودا جودا و چاڤدێری کرنا وان وەکی چاڤدێری کرنا گرنگترین تشت لدەڤ مرۆڤی ئەوژی تەندروستیا مرۆڤی یە.
دوو: پاراستنا وزێ کێم بکارئینانا وزا کارەبێ کاریگەریەکا زۆر ل سەر پاراستنا ژینگەھێ ھەیە، ژبەرکو پتریا وێزگەھێن کارەبێ ب سووتنا گاز و نەفتێ کاردکەن و پشتی سووتنا وان گازا دوانەئوکسیدی کاربوون بەرھەم دھێت و بەڵاڤ دبیت و دبیتە ئەگەرێ پیسبوونا ژینگەھێ .
سێ: پاراستنا ئاڤێ کێمبوونا ئاڤێ ل سەرچاوێن سروشتی دا کاریگەریەکا زۆر ھەیە و دبیتە ئەگەرێ پیسبوونا ژینگەھێ، ژبەرھندێ یا پێدڤییە سیستەمێ بکارئینانا ئاڤێ گوھرین تێدا بھێنە کرن، لسەر ھەمی تاکەکی پێدڤیە سەرچاوێن ئاڤێ بپارێزن و رێژەکا کێم یا ئاڤێ بکاربینن، داکو ژینگەھا خۆ پاکژتر رابگرین.
چوار: نایلون و بتلێن شیشە ل زۆر وەڵاتێن جیھانێ کومەکا کەرەستەیان رێک پێناھێتەدان بھێنە بکارئینان، ئەگەرێ سەرەکیێ پیسبوونا ژینگەھێ ل کوردستانێ نایلون و بتلێن شیشەنە! کو بتنێ ئێکجار دھێنە بکارئینان و ھاڤێتن، ئەڤ نایلون و بتلە ب ھزارەھا ساڵان د کەش و ھەوای دا دمینن و ژناڤناچن.
پێدڤیە ب ھیچ رەنگەکێ ڤان کەرەستا نەکەینە پێدڤیێن ڕۆژانە و بنبڕکرناوان بکەینە کولتور.
پێنج: دروستکرنا کارگەھا(ریسایکلین) پێدڤیە ھەمی وان کەرەستێن کو بۆ ئێکجار دھێنە بکارئینان و ژناڤ ناچن و دبنە ئەگەرێ پیسبوونا ژینگەھێ، کارگەھا(ریسایکلین) بۆ دروستبکەن و دوبارە بھێنە بکارئینان.
شەش: یاسایا پاراستنا زبڵ و شمەکا پێدڤیە پەرلەمانێ کوردستانێ یاسایەکا تایبەت بۆ پاراستنا زبڵ و شمەکا دەربکەت بۆ پاراستنا ژینگەھێ.
حەفت: ئامێرێن ڤەگوھاستنێ بێگومان زۆر بکارئینانا ئامێرێن ڤەگوھاستنێ، وەك: ترومبێلێن بارھەلگرێن کەلوپەلێن ھاڤێتی …
دبنە ئەگەرێ زێدەتر پیسبوونا ژینگەھێ چونکی ب گازێ و بەنزینێ کاردکەن.
ھەشت: پروگرامێن خواندنێ پێدڤیە پاراستنا ژینگەھێ ل پروگرامێن خواندنێ سەر ب وەزارەتا پەروەردێ بکەنە بابەتەکێ سەرەکی و خوێدکار فێری پاراستنا ژینگەھێ ببن.
نەھ: ڤەکرنا کولیژا ژینگەھێ پێدڤیە وەزارەتا خویندنا باڵا ل ھەمی زانکویێن کوردستانێ کولیژا ژینگەھێ ڤەکەت، ئەڤەژی دبیتە ئەگەرێ پێگەھاندنا کادرێن ئەکادیمیێن تایبەت پاراستنا ژینگەھێ.
دەھ: خۆلێن روشنبیری پێدڤیە رێخراوێن تایبەت ب پاراستنا ژینگەھێ، خۆلێن روشنبیریێن تایبەت ب پاراستنا ژینگەھ و چاندنا داران بۆ ھەمی ھاوڵاتیان ڤەبکەت. یازدە: رێککەفتنێن نیڤدەولەتی ژبەرکو د نوکەدا ژینگەھ ل سەرانسەرێ جیھانێ دەم بۆ دەمی زێدەتر پیسدبیت، ژبەرھندێ پێدڤیە رێککەفتنێن نیڤدەولەتی ب چاڤدێریا نەتەوێن ئێکگرتی پێکبھینن، داکو رێگریێ ل پیسبوونا ژینگەھێ بکەن، یان رێککەفتنا پاریس یا تایبەت ب پاراستنا ژینگەھێ کارا بکەنەڤە.
نڤیسین: وەلید محەمەد سلێمان یوسف