لەساڵیادی ( کۆڕەو ) دا ناکرێ هەر چیرۆکە مەرگ ئامێزەکان بگێڕینەوە!!
عەلی محەمەد ئەمین
لەوەتەی کۆچی ملێۆنی خەڵکی کوردستان، لەپاش ڕاپەڕینی ئازاری ( ١٩٩١ ) وە ڕوویداوە، پاش ئەوەی هێرشە بەرفراوانە سوپا ماندوو شەکەتەکەی بەعس، بۆسەر کوردستان ئەنجامدرا، زۆرێک لەسەر ( کۆڕەو ) دەڵێن و دەنووسن، بەتایبەت ئەوانەی سەر بە حیزب و لایەنە کوردستانیەکانن، تەنها باس لە چیرۆکە مەرگئامێزەکانی ئەم کارەساتە مرۆییەیان کردووە، بەوێنەو بەڵگەوە نیشانیان داوەتەوە، یاخود هەر ئاماژەیان بەکاردانەوە نێودەوڵەتیەکانی ( کۆڕەو ) کردووە، بەو پێیەی کە کۆڕەوی ملیۆنی ویژدانی مرۆڤایەتی لەخەوی قوڵ هەستاندو بڕیاربەدەستانی جیهانی و ڕێکخراوە نێودەوڵەتیە کاربەدەستەکانی بەرپرسیارکرد، هاوکات زۆرجار بەشان و باڵی ( کۆڕەو ) دا هێندە هەڵئەدەن، کە کۆڕەو ، بانگەوازێکی جەماوەری ملیۆنی بووە بۆ دەوڵەت و سەربەخۆیی و شۆڕش و ڕاپەڕینێکی سەرتاسەری بووە، بۆ ڕەدکردنەوی نیشتەجێبوونەوەی هێزە سەرکوتگەرەکانی بەعس لەکوردستان دا، ئەمانە پێێانوایە، هەر ئەم شۆڕش و ڕاپەڕینەیە کە بڕیاری ( ٦٨٨ ) ی نەتەوە یەککگرتووەکان و ئەنجومەنی ئاسایشی کردە دەسکەوت وخەڵکی کوردستان لەژێر چەترێکی ئارام دا پارێزراو پەنادرا.
لەڕاستی دا، کۆڕەو کاریگەریەکی زۆری دانا لەسەر ڕای گشتی جیهانی ولەئاستی نێودەوڵەتیش دا، ڕێکخراوە خاوەن بڕیارەکانی بەرپرسیارکرد، لەڕێگای ڕۆژنامەنووسان و وێنەگرە ناسراوو چالاکەکانەوە بەبەرجەستەیی کارەساتە مرۆییەکە بەووردی و بە ئەمانەتەوە گوێزرایەوە، بەڵام هەموو ئەمانە تەواوی هۆکارەکانی کۆڕەوو هۆکارەکانی دەرکردنی بڕیارە نێودەوڵەتیەکان ئاماژە پێنادەن…بەڵێ ترس لە چەندبارەبوونەوەی ڕەوی بەکۆمەڵ، کارەساتی مرۆیی، کوشتن و گرتن و مەرگی بەکۆمەڵ …..تاوەک جارانی تر ڕاستەوخۆ نەکەونەوە ژێر چنگی ئەو لەشکرە چنگ بەخوێنەی بەعس و جارێکی تر گیرۆدەی کۆمەڵکوژی کیمیاباران و ئەنفال نەبنەوە، بەتایبەت کە پێش چەند هەفتەیەیەک لەلایەن خەڵکەوە، بە هۆی ڕاپەڕینیانەوە گورزێکی کوشندە لە هێزە سەرکوتگەرەکانی بەعس وەشێنراوەو خەڵک دەترسان، ڕژێمی بەعس بەو توانا زەبروزەنگەی کە پێێ ماوە، قەرەبووی شکستە یەک لەدوای یەکەکانی بکاتەوە، بەڵام لەلایەکی تریشەوە زۆرینەی خەڵکی کوردستان بێ ئومێدبوون لەبەرگری ڕاستەقینەی حیزب و لایەنە کوردستانی یەکان و لێیان ڕانەدەبینین کە بەرگریەکی قارەمانانە بکەن و ڕێگا لەگەڕانەوەی سوپای ڕژێمی بەعس بگرن، بەتایبەت کە زۆربەی سەرانی ئەو حیزبانە هێشتا سەرمەستی دانوستان لەگەڵ ڕژێم و بەشکردنی پلەوپایەو پۆست و داهات دابوون. هاوکات هەر لە دەسپێکی هێرشەکەی ڕژێمەوە ، زۆرێک لە بەرپرسی گەورەی حیزبەکان، بەخۆیان و خێزان و کەس و کاریانەوە، گەیشتبوونە سەرسنورەکان، لە پێش هەموو خەڵکەوە خۆیان گەیاندبووە پەناگا ئارامەکان…. ئاخر خۆ مێژوویەکی زۆر دووریش نیە، لە کاتی بزووتنەوە چەکداریەکەی پێشووش دا، لەساڵی ( ١٩٧٥ ) دا ، بەبوونی زیاتر لە ( ٦٠ ) هەزار پێشمەرگەو سەدان هەزار چەکدارو پارەوپولی زۆرو ناوچەی فراوانی ڕزگارکراویش ، لەکاتی هێرش و هەڵمەت و پەلامارە بەردەوامەکانی بەعس دا هیچ بەرگریەکی کاریگەر و قارەمانانە نەکرا، بەداخەوە ئەم بارودۆخە تائێستاش درێژەی هەیەو هیچ یەک لە هەڵمەتەکانی داعش بۆسەر شەنگاڵ و زێدی باو باپیری یەزیدیەکان و هێرشی حەشدی شەعبی بۆ سەر کەرکوک بەریان پێ نەگیراوەو لە ئاکام دا کارەساتی جگەربڕو دڵتەزین ڕوویانداوە… حیزب و لایەنە کوردیەکان وەک هەمیشە، بێ پلان و بەرنامەبوون، نەک بۆ شۆڕش و ڕاپەڕین ئەندازیاری بەتواناو شارەزاو دڵسۆزیان نەبووە، بەڵکو بۆ پاراستنی دەسکەوت و سەرکەوتنەکانی خەڵک و یەک ڕیزیان توانایەکی پەسەندکراویان پیشان نەداوە.
لەکۆتاییش دا جێی خۆیەتی کە بڵێم کە دەرکردنی بڕیاری ( ٦٨٨ ) و پاراستنی خەڵکی کوردستان لە دووبارەبوونەوەی کۆچ و ڕەوی بەکۆمەڵ، تەنها بەهۆی کۆڕەوەکەو زیندووبوونەوەی ویژدانی بەرپرسان و ڕێخراوە بڕیاربەدەستە نێو دەوڵەتیەکانەوە نەبوو، بەڵکو ئەمە ساەرەتاو زەمینە خۆشکردنێکیش بوو، بۆ دەستێوەردانی دەوڵەتانی زلهێز لەعێراق و کوردستان و تەنانەت زۆر ناوچەی تری جیهان ، کەشەڕو ئاژاوەو پشێوی و سەروەت و سامانی زۆریشیان تێدابوو، هەروەها هەلێک بوو بۆ ئەو وڵاتانە ، تابە دووی چارەسەری قەیرانی وڵاتانی خۆیان دا وێڵبن و ململانێی ڕکابەرەکانیان بکەن، بەتایبەت کە یەکێتی سۆڤیەتی جاران هەڵوەشابووەوەو جیهان ڕوو لە بارودۆخی فرەجەمسەری دابوو.
٢٧ / ٣ / ٢٠٢١
