ڕۆژ ژمێری شۆڕشی ژینا – ٢٠ شۆڕش بە چ مەبەستێک سەرهەڵدەدات؟
شۆڕش بەدوای وەرچەرخان و گۆڕانکاریی و جێگۆڕکێیە کە زۆر جار بنەڕەتی و ڕادیکاڵ هەڵسووکەوت دەکات و دەخوازێت بە ویستی گەلی چەوساوە و ناڕازی ڕێبگرێتە بەر. هەرچەند ئەو گۆڕانکارییە تایبەتانەی کە لە شۆڕشێکدا بەدوایاندا دەگەڕێین، بەپێی زەمینە و ناڕەزایەتی و ئامانجەکانی بزووتنەوەکان تێیدا دەتوانن جیاوازیش بن.
بەڵام ئەوەی ڕوون و ئاشکرایە، ئامانجی بنەڕەتی شۆڕشێکی ڕادیکاڵ دەستخستنەسەر چەندین بەشی کلیدی و بەیسیکییە بۆ ژێرەروڕووکردن کە ئەمەش هەر هەمان مەبەستە کە «شۆڕشی ژینا» دەستی خستووەتە سەری و دەیبزوێنێت.
*گۆڕانکاری سیاسی:
گۆڕانی سیاسی لە سەردەمی شۆڕشدا زۆرجار بریتییە لە ڕووخاندنی ڕژیم و سیستمی هەنووکەیی بۆ دامەزراندنی نەزمێکی سیاسی نوێ. ئەمەش دەتوانێت گۆڕانکاری لە سەرکردایەتی و ئایدۆلۆژیا و یاسا و دامەزراوەکاندا بگرێتەوە. شۆڕش دەتوانێت ببێتە هۆی گۆڕانکاری لە داینامیکی دەسەڵات و دابەشکردنی سەرچاوەکان و مافی هاووڵاتیان و دەرئەنجامەکانیش بە پێی بەستێن و ئامانجە تایبەتەکانی شۆڕش بە شێوەیەکی بەرفراوان جیاواز دەبن.
*گۆڕانکاری ئابووری:
نایەکسانی ئابووری و دابەشکردنی نادادپەروەرانەی سەرچاوەکان دەتوانێت هێزێکی بزوێنەری شۆڕش بێت. گۆڕانی ئابووری لە شۆڕشدا گۆڕانکاری لە پێکهاتە ئابووری و سیاسەتەکانی کۆمەڵگایەکدا دەگرێتەوە. شۆڕشەکان دەتوانن ببنە هۆی دابەشکردنەوەی سەروەت و سامان و گۆڕانکاری لە خاوەندارێتی پیشەسازی و سەرچاوەکان و گۆڕانکاری لە سیستەمی ئابووریدا وەک گواستنەوە لە سەرمایەداریەوە بۆ سۆسیالیزم. ئەو گۆڕانکارییە ئابوورییانەی کە لە سەردەمی شۆڕشدا بەدوایدا دەگەڕێین، زۆرجار ڕەنگدانەوەی خواستی چارەسەرکردنی نایەکسانی ئابووری و باشترکردنی ئاستی ژیانی خەڵک و کرێکارانە و دروستکردنی سیستەمێکی ئابووری دادپەروەرترە. هەر بۆیە گۆڕانکاریی ئابووریی سەرکەوتوو دوای شۆڕش پێویستی بە پلاندانان و جێبەجێکردنی ورد هەیە بۆ ئەوەی لێکەوتەی نەخوازراو و ناسەقامگیری دروست نەبێت.
*یەکسانی کۆمەڵایەتی:
زۆرجار یەکسانی کۆمەڵایەتی لە زۆرێک لە شۆڕشەکاندا تەوەری سەرەکییە. شۆڕش دەتوانێت لە خواستێکەوە سەرهەڵبدات بۆ چارەسەرکردنی پرسەکانی نایەکسانی و هەڵاواردن و نادادپەروەری کۆمەڵایەتی. ئامانج لێی دروستکردنی کۆمەڵگایەکی یەکسانترە کە تاکەکان بەبێ گوێدانە پێشینەی خۆیان ماف و دەرفەت و دەستڕاگەیشتن بە سەرچاوەی یەکسانیان هەبێت. بەڵام دەبێت ئەوەش بزانین کە گەیشتن بە یەکسانی کۆمەڵایەتی لە دوای شۆڕشێک دەتوانێت ئاڵۆز بێت، چونکە پێویستی بە داڕشتنەوەی دامەزراوەکان و تەحەدای نۆرمەکانی قووڵچەسپاو و جێبەجێکردنی ئەو سیاسەتانە هەیە کە دادپەروەری و گشتگیری بەرەوپێش دەبەن.
*سەربەخۆیی نەتەوەیی:
سەربەخۆیی نەتەوەیی لە شۆڕشدا ئاماژەیە بۆ خەباتی نەتەوەیەک بۆ ڕزگاربوون لە دەسەڵاتی کۆلۆنیالیزم یان کۆنترۆڵی دەرەکی ، لەوانە نایەکسانی سیاسی، کۆمەڵایەتی و ئابووری. مافی دیاری کردنی چارەنووس، بنەڕەتیترین مافە بۆ خۆ داڕشتنەوە و پێناسەکردن لەسەر مافەکانی خۆ. بۆیە ئەم جۆرە لە ماف ڕیشەی مێژوویی هەیەو هاوکات دەچێتە چوارچێوەی پرنسیبێکی مۆدێڕن و ئەوڕۆیی لە یاسا و سیاسەتدا.
*گۆڕانکاری کولتووری و ئایدیۆلۆژی:
شۆڕش دەتوانێت تەحەدای نۆرم و نەریت و ئایدیۆلۆژییە کولتوورییە باڵادەستەکان بکات کە نایەکسانی بەردەوام دەکەن یان ئازادییەکانی تاک سنووردار دەکەن. گۆڕانی کولتووری و ئایدیۆلۆژی لە شۆڕشدا ئاماژەیە بۆ گۆڕینی بیروباوەڕ و بەها و نۆرم و پراکتیزە کولتوورییە کۆمەڵایەتییەکان. شۆڕش دەتوانێت ببێتە هۆی گۆڕانکاری لە چۆنیەتی هەستکردن بە مرۆڤەکان و ناسنامەکەیان و پەیوەندییەکانیان بە دەسەڵاتەوە. ئەمەش دەتوانێت گۆڕانکاری لە پەروەردە و «میدیا» و «هونەر» و «زمان»دا هەبێت بۆ پێشخستنی ئایدۆلۆژیای نوێ. بەڵام هاوکاتیش گۆڕانی کولتووری و ئایدیۆلۆژی دەتوانێت ئاڵۆز بێت و لەوانەیە ڕووبەڕووی بەرەنگاریی ئەو کەسانە ببێتەوە کە وابەستەن بە شێوازی بیرکردنەوە و ژیانی تەقلیدییەوە.
*پێشکەوتنی تەکنەلۆژیا:
پێشکەوتنە تەکنەلۆژییەکان دەتوانن ڕۆڵێکی بەرچاو لە شۆڕشدا بگێڕێت بە چالاککردنی شێوازی نوێی پەیوەندیکردن، ڕێکخستن و کۆکردنەوە. بۆ نموونە سۆشیال میدیا و ئینتەرنێت ئامرازێکی بەهێز بوون بۆ هەماهەنگی ناڕەزایەتییەکان و بڵاوکردنەوەی زانیاری.هاوکاتیش دەتوانرێت بوترێت کە بەکارهێنانی تەکنەلۆژیا لە شۆڕشدا دەتوانێت هەم دەرئەنجامی ئەرێنی و هەم نەرێنی هەبێت، چونکە دەتوانێت چاودێری و کۆنترۆڵکردن لەلایەن دەسەڵاتدارانیشەوە ئاسان بکات.
چاکسازی دامەزراوەیی:
شۆڕش زۆرجار ئامانجی چارەسەرکردنی نادادپەروەری، گەندەڵی، یان نایەکسانی هەستپێکراوەکانە کە ڕەنگە ڕەگ و ڕیشەی قووڵیان لە دامەزراوە هەبووەکاندا هەبێت. چاکسازییەکان دەتوانن لە داڕشتنی دەستووری نوێ و دروستکردنی سیستەمی سیاسی گشتگیرترەوە دەست پێبکات تا جێبەجێکردنی سیاسەتە ئابوورییەکان کە دادپەروەری و شەفافیەت بەرەوپێش دەبەن.
خەمی ژینگە:
هەندێک لە بزووتنەوە هاوچەرخەکان سەرنجیان لەسەر پرسە ئیکۆلۆژی و ژینگەییەکانە و هەوڵدەدەن چارەسەری گۆڕانی کەشوهەوا و پاراستن و پراکتیزە بەردەوامەکان بکەن.
زۆرجار پرسە ژینگەییەکان بە شێوەی جۆراوجۆر لەگەڵ شۆڕشدا یەکدەگرنەوە.
لە کاتێکدا کە ڕەنگە سەرنجی سەرەکی شۆڕشێک گۆڕانکاری سیاسی یان کۆمەڵایەتی بێت، بەڵام نیگەرانییەکانی ژینگە دەتوانن کاریگەرییەکی بەرچاویان لەسەر بزووتنەوەکە و دەرئەنجامەکانی هەبێت.
دەتوانرێت پرسە ژینگەییەکان لە نزیکەوە ببەسترێتەوە بە دادپەروەری کۆمەڵایەتییەوە، چونکە کۆمەڵگە پەراوێزخراوەکان ڕەنگە بە شێوەیەکی ناڕێژەیی قورسایی تێکچوونی ژینگە لە ئەستۆ بگرن. شۆڕش هەندێک جار ئامانجی ڕاستکردنەوەی ئەم جیاوازییانەیە بە هێنانە بەرباسی یەکسانی ژینگەیی لە کارنامەکانیاندا. هەر بۆیە لام وایە هێنانە ناوەوەی ڕەچاوکردنی ژینگەیی لە ئەجێندا شۆڕشگێڕییەکاندا دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە دروستکردنی کۆمەڵگەی گشتگیرتر و خۆڕاگرتر لە دوای هەڵچوونەکان.
«شۆڕشی ژینا» شۆڕشێکی بە ئەزموونە کە پاش ساڵانێک بێئۆقرەیی و پاش ساڵێک سەرهەڵدان، گۆڕان لەهەموو خواستە بنەڕەتییەکانی سەرەوە دا دەخوازێت و سەرکەوتنی کردووەتە ئامانج. شۆڕشی ژینا شۆڕشی ژین و ژیانەوەیە.
ئارێز محەمەدی
